coś oparte na czymś
  • niezamierzony skutek

    14.12.2010
    14.12.2010

    Witam!

    Czy poprawne jest wyrażenie cel niezamierzony? Często się z tym spotykam i o ile niezamierzony efekt nie budzi moich wątpliwości, o tyle niezamierzony cel uważam za formę niepoprawną. Będę wdzięczna za rozwianie wątpliwości.

    Z poważaniem,

    Marta Szloser

  • odznaczyć
    22.11.2010
    22.11.2010
    Witam,
    mam pytanie o poprawność używania słowa odznaczyć jako równoważnego z usunąć zaznaczenie. A także tłumaczenia angielskiego uncheck jako odznacz. W SJP definicja odznaczyć nie zawiera usunąć zaznaczenie i wygląda następująco:
    odznaczyć — odznaczać
    1. «znacząc, wyodrębnić coś z jakiejś całości»
    2. «wyróżnić kogoś, dając mu jakieś odznaczenie»

    Czy używanie odznaczyć zamiast usunąć zaznaczenie jest poprawne?
    Z góry dziękuję za odpowiedź
  • piątorzędny?
    15.10.2002
    15.10.2002
    Dzień dobry,
    Czy można powiedzieć pięciorzędny (analogicznie do pierwszorzędny, drugorzędny, trzeciorzędny, czwartorzędny)?
    Pozdrawiam serdecznie,
    MB
  • ponownie każdzi
    9.04.2015
    9.04.2015
    „Mianownik liczby mnogiej w rodzaju męskoosobowym nie jest używany” – to cytat z odpowiedzi na pytanie o formę każdzi. W innej odpowiedzi (chyba, bo nie znalazłem, w której) było o tym, że użytkownicy języka często oczekują od słowników opowiedzenia się za lub przeciw, a takie sformułowanie wydaje się być czymś pomiędzy. Czy przesądza ono o tym, że formę należy traktować jako niepoprawną? Poprawną, ale nie używaną? A może to forma potencjalna?
  • Przymiotnik od Vivaldi
    16.05.2017
    16.05.2017
    Szanowni Państwo,
    chciałabym zapytać, jak utworzyć przymiotnik jakościowy od nazwiska Vivaldi. Intuicyjnie powiedziałabym vivaldiowski, jednak coś brzmieniowo nie pasuje mi w tej formie… Szukanie w Google daje tylko kilkadziesiąt wyników dla tej formy. Inna rzecz: jeśli pod względem słowotwórczym forma vivaldiowski jest poprawna, to czy można jej swobodnie używać mimo tego, że praktycznie nikt jej nie używa?
  • 3-punktowy
    8.06.2007
    8.06.2007
    Szanowni Eksperci,
    na stronach Poradni przeczytałam, że przy tworzeniu skrótu od słowa punkt równie ważny jak zasada jest zwyczaj językowy tolerujący zapis skrótu z kropką. Czy zatem skrót od wyrażenia 3-punktowy może być zapisany 3-pkt.? Dodam może jeszcze, że wyrażenie to używane jest do określenia liczby punktów światła w lampie.
    Z góry dziękuję.
    Pozdrawiam
    Joanna
  • rościć
    23.04.2010
    23.04.2010
    Dzień dobry,
    obecnie słowo rościć występuje najczęściej ze słowami sobie prawo do albo pretensje do. Czy kiedykolwiek ten czasownik występował bez żadnych innych wyrazów? Chodzi mi konkretnie o połączenie rościć + dopełniacz, nawet bez przyimka, np. „Nie rość robie tego, co do Ciebie nie należy”. Jeśli tak, to byłabym wdzięczna również za informację, kiedy (wiek).
    Pozdrawiam serdecznie,
    Joanna Repeć
  • Skład jako nazwa zawodników tworzących drużynę

    28.12.2021

    Nurtuje mnie etymologia wyrazu skład w rozumieniu 'zawodnicy tworzący drużynę sportową;. Wydaje się, że pochodzi on od czasownika  składać, tak jak np. w przypadku znaczenia 'magazyn'. W obcych językach w sensie sportowym używa się jednak podobnie brzmiących wyrazów squad (j. angielski), czy  squadra (j. włoski), które z kolei mają etymologię zbieżną z polską eskadrą. Czy jest to zwykły zbieg okoliczności, czy może  skład w znaczeniu 'drużyna' jest niezależnym zapożyczeniem?

  • stand-up
    5.06.2012
    5.06.2012
    Witam,
    mam pytanie odnośnie pisowni angielskiego wyrażenia stand up. W internecie spotkałam dwie formy zapisu: z łącznikiem i bez, która jest poprawna? W Polsce coraz popularniejszy staje się kabaret typu stand up właśnie. Mówimy o scenie standupowej, standuperach. Jak poprawnie zapisać powyższe wyrazy? Łącznie czy może oddzielnie, z apostrofem? Czy jeśli chodzi o formę zapisu, można stand up potraktować analogicznie do rock and rolla?
    Pozdrawiam,
    Wiola Wójcik
  • sterować
    7.04.2003
    7.04.2003
    Szanowni Państwo,
    w technice często się mówi o sterowaniu w znaczeniu regulacji. We wcześniejszych wydaniach Słownika poprawnej polszczyzny rozróżniano oba znaczenia sterowania, nadając różne przypadki gramatyczne obiektom sterowania. Gdy była mowa o kierowaniu, sterowało się czymś (kimś), gdy zaś chodziło o regulację, sterowane było coś. Obecna reguła językowa w obu znaczeniach wyrazu narzuca tylko zastosowanie narzędnika. Czy w takim razie poprawne są tylko wyrażenia sterowanie silnikiem bądź układ sterowania silnikiem?
    Z poważaniem
    Tomasz Litwiniuk
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego